Grafkunst – Een dag uit het leven van een grafkunstenaar.

Hoe maak je grafkunst?

Voor een grafkunstenaar is het ontwerpen van grafkunst een dagelijkse aangelegenheid. Iedere dag maak je ontwerpen voor bijzondere grafstenen, unieke grafmonumenten en persoonlijke gedenktekens. Meestal van eigentijdse materialen als Roestvaststaal (inox) glas en geroest corten staal. Maar hoe ziet zo’n dag er in de praktijk uit en hoe is dat om voortdurend met de dood om te gaan?

Ochtend  van een normale werkdag

Zoals zo veel mensen begin ik ook mijn werkdag met koffie te zetten en mijn mail te lezen. Terwijl de koffie pruttelt controleer ik alles mails die helaas voor een heel groot deel bestaan uit ongevraagde aanbiedingen: daten met Russische dames, bitcoin investeringen (wat banken niet durven te zeggen), gereedschapskisten rechtstreeks uit Duitsland en goedkope Chinese grafstenen.

Na het beantwoorden van diverse aanvragen voor informatie start ik met een aantal lopende grafmonumenten projecten waarvoor praktische zaken geregeld moeten worden: technische tekeningen maken, aanvragen voor het plaatsen van ene grafmonument en bellen naar leveranciers.

Ontwerp van en grafmonument

Rond de klok van elf start ik dan met het ontwerpen: Nieuwe persoonlijke gedenktekens ontwerpen op verzoek van nabestaanden voor hun overleden dierbare. Er is dan al uitgebreid gesproken met de familie en nabestaanden. In het gesprek zijn veel persoonlijke verhalen en anekdotes aan de orde geweest

De nabestaanden hebben van dit gesprek een verslag gehad. Zo’n verslag maak ik ook voor mezelf. Je moet er gewoon niet aan denken dat verhalen van nabestaanden door elkaar gehaald zouden worden! Ik krijg natuurlijk veel intense verhalen van verschillende nabestaanden te horen over hun dierbare.

. Gelukkig zijn de gesprekken met de nabestaanden niet alleen maar verdrietig; behalve gehuild wordt er ook vaak gelachen en zijn de herinneringen vaak warm en liefdevol. Ook de uitvaart komt meestal ter sprake

Nabestaanden en maken van gedenktekens

Tijdens het realiseren van een gedenktekens leer ik de nabestaanden steeds beter kennen en komen we regelmatig samen om de voortgang te bekijken en te bespreken. Op het moment dat een monument geplaatst wordt is er een heel traject afgelegd waarbij de nabestaanden langzaam  toegroeiden naar het moment van plaatsingen. In veel gevallen breekt er

Het maken van een persoonlijk ontwerp voor een gedenkteken is mooi, maar ook lastig werk. Het verhaal is verdrietig en ik voel een verantwoordelijkheid om eer te brengen aan de overledene.

Wat ik als ontwerp maak moet passen en aansluiten bij de overledene en de wensen van de nabestaanden.

Missers en Ongelukjes

Iedereen die een creatief beroep heeft zal dit herkennen: waardevolle “ongelukjes” en “missers”. Hoe die die “missers” een opening kunnen creëren

Ter illustratie:

Ik wilde een ontwerp maken met ijzerdraad van een soort metalen frame waar later glas geblazen bloemen in moesten komen. Het frame stelde bloemen voor die bestonden uit aan elkaar gesoldeerde bloembladen. In het model dat ik aan het maken was probeerde ik de blaadjes aan elkaar te solderen.

Alleen een frame voor de laatste bloem wilde maar niet: zodra ik een blad vast soldeerde viel er een ander blad af. Wat ik ook probeerde: bij die laatste bloem lukte het maar niet om alle bloemblaadjes er aan vast te krijgen. Pas toen ik even pauze nam zag ik dat dit wel heel passend was. Die laatste bloem moest een jonge vrouw verbeelden die veel te vroeg gestorven was. In feite was ze nog niet tot volle bloei gekomen in haar leven. Dat haar bloem niet af was kreeg in het ontwerp een symbolische waarde.

En het opmerkelijke was dat toen we later het monument in het groot gingen maken en er glazen bloemen werden blazen opnieuw “haar” bloem problemen veroorzaakte. De glazen bloem die haar moest verbeelden wilde maar niet lukken. Ook hier lukte het niet om alle blaadjes er aan vast te krijgen. Hierdoor ontstond echter juist een afwijkende en extra bijzondere bloem die juist extra goed bij haar paste.

Graag vertel ik u in persoon over deze voorbeelden. Soms lijkt het zelfs bovennatuurlijk hoe het ontwerpen dan plots een richting krijgt doe schijnbaar perfect aansluit bij de situatie. Dat kan natuurlijk suggestie zijn, toch herkennen nabestaanden vaak wat ik vertel. Hoe vaak ik dan niet hoor: “typisch iets voor ….”

Miniatuur ontwerpen van grafmonumenten

In de regel maak ik een stuk of 6 tot 8 ontwerpen waarvan ik er 4 aan de nabestaanden toon. Dat zijn kleine ontwerpen van 20 x 10 cm meestal van karton of ijzerdraad gemaakt. . En hoewel ze klein zijn en van goedkope materialen zijn gemaakt zijn ze al representatief voor het uiteindelijke grafmonument dat van hoogwaardige materialen als RVS, glas of geroest cortenstaal gemaakt is

De middag

Met ontwerpen ben ik in de regel tot 3 uur bezig. Soms als de creativiteit stroomt ga ik veel langer door, als je eenmaal in de flow zit moet je daar vooral in proberen te blijven. Wat er dan gebeurt is gaat zo moeiteloos en van zelf dat het zonde is om dat af te breken voor praktische zaken als het lezen van e-mails en administratieve zaken. Dat kan dan wachten tot later. Schoonmaken, stofzuigen en afwassen kan altijd nog.

Ik nodig de nabestaanden uit om langs te komen om de ontwerpen te bekijken. Bijna altijd wordt het definitieve ontwerp een combinatie van elementen van de verschillende ontwerpen.

Uitvoering van gedenktekens

Nadat de ontwerpen klaar zijn nodig ik de nabestaanden uit om deze te komen bekijken en bespreken. In vrijwel alle gevallen kiezen nabestaanden voor een combinatie van elementen uit de  diverse ontwerpen.

Bij de uitvoering van het definitieve monument kunnen de nabestaanden langs komen om de vorderingen te bekijken.

Nabestaanden vertellen we regelmatig dat zij deze werkwijze erg prettig vinden. Het helpt hen om als het ware te wennen, toe te groeien naar het moment dat het gedenkteken op het nu nog kale graf geplaatst wordt. En ook als we het monument plaatsen vraag ik de nabestaanden hier bij aanwezig te zijn. Indoen gewenst kan men zelfs actief meehelpen.  Het is niet ongebruikelijk dat nabestaanden samen het monument naar het graf dragen.

Bent u geïnteresseerd?

Spreekt deze manier van werken u aan en heeft u interesse in een persoonlijk grafmonument, gedenkteken of grafzerk? Neem dan contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek met Jeroen Stok. Graag hoor ik uw verhaal en uw wensen en wil samen met u kijken naar de mogelijkheden van een persoonlijk gedenkteken voor uw dierbare.

Jeroen Stok

Dit artikel werd geschreven door Jeroen Stok, kunstenaar van moderne beelden en sculpturen van RVS die ook persoonlijke grafkunstmonumenten in opdracht maakt. 

Jeroen Stok – Memorabel Afscheidsmonumenten Moezelstraat 72 8226 LB Lelystad telefoon +31 (0)6 49 351 338